Work Life Balance verbeteren: onze tips en tricks
Inhoud:
Ook al hoort u het intussen overal: work-life-balance (werk-privébalans) is echt geen modewoord. De achterliggende betekenis en relevantie voor medewerkers worden immers steeds groter, zodat ook de bedrijven erop moeten inspelen. Het onderwerp is dus een belangrijke wegwijzer geworden voor de moderne werkwereld en de leefwijze van de toekomst. We hebben grondig onderzoek gedaan naar wat een work-life-balance precies inhoudt en waarom het vooral in de huidige werkwereld zo belangrijk is. Verder vatten we in detail samen wat bedrijven en medewerkers kunnen doen.
Definitie van work-life-balance: wat is het precies?
De term work-life-balance betekent zoveel als het nagestreefde evenwicht (balance) tussen werk (work) en leven (life), waarmee de hele privésfeer buiten de beroepswereld wordt bedoeld. Het privéleven, dat niet alleen bestaat uit hobby's, maar ook uit activiteiten met familie en vrienden, afstemmen op de werkomstandigheden van de moderne beroepswereld is voor veel mensen een belangrijke kwestie. Laten we meteen ter zake komen: het kan inderdaad een hele uitdaging zijn om met alle verplichtingen om te gaan.
Het concept achter de work-life-balance gaat ervan uit dat de werktijd van de privétijd gescheiden moet worden. De focus ligt daarbij niet zozeer op de gelijkwaardige verdeling van de beschikbare 24 uren in een dag. Veel belangrijker zijn de kwaliteit en de intensiteit van de tijd die voor elk domein wordt uitgetrokken. 8 uur aan een stuk zwoegen onder tijdsdruk zonder een pauze te nemen is iets helemaal anders dan 10 uur ontspannen te werken en regelmatig pauzes te kunnen inlassen. De maatregelen voor een evenwichtige work-life-balance zijn daarom zo ontworpen dat mensen zowel lichamelijk als fysiek gezond blijven en een tevreden leven kunnen leiden.
Work-life-balance: niets dan de overdreven eis op een luxeleven?
Wie het over de work-life-balance heeft, krijgt vaak als tegenargument te horen dat we ten opzichte van vroegere generaties in droomomstandigheden werken. En dat is ook zo. Werk bevindt zich al van oudsher onder de dekmantel van verandering. In de loop van de geschiedenis is er veel veranderd op vlak van wat we precies doen om in ons levensonderhoud te kunnen voorzien en in welke omstandigheden dat gebeurt. Als we bijvoorbeeld terugblikken op de 19e eeuw, dan zien we soms schrikwekkende beelden die we ons nauwelijks nog kunnen voorstellen. In die tijd gingen talloze mannen, vrouwen en ook kinderen namelijk voor een hongerloon in de fabriek werken in gevaarlijke en onmenselijke omstandigheden, tenminste in vergelijking met de huidige situatie. Work-life-balance? Daar was geen sprake van!
Vandaag hebben veel medewerkers contractueel recht op 20 dagen vakantie per jaar, een 38-urenweek en diverse sociale voordelen. Dat er zoveel te doen is rond onze work-life-balance, kan dus niet rechtstreeks met onze contractuele werktijd in verbinding staan.
Wanneer u dat leest, denkt u misschien dat we het eigenlijk heel goed hebben. In vergelijking met de toenmalige omstandigheden klopt dat ook. Maar wij mensen oriënteren ons doorgaans aan onze eigen ervaringen en op basis daarvan beoordelen we onze situatie. Het is waar dat we een zekere welvaart, levensstandaard en andere werkomstandigheden gewend zijn dan de bevolking in de 19e eeuw, en aan de hand van die gewijzigde omstandigheden schatten we ook onze werksituatie in. De levensverwachting lag toen een stuk lager, wat bewijst dat het leven en werk in die tijd absoluut geen pretje waren. 200 jaar later moet de samenleving echter haar geheel eigen uitdagingen overwinnen op vlak van werk en gezondheid. In die context is de work-life-balance relevant.
Wat er kan gebeuren, als er geen goede work-life-balance is
De mens kan goed omgaan met korte periodes van stress, als er daarna een rustigere periode volgt. Dat heeft te maken met de werking van ons autonome zenuwstelsel, dat veel belangrijke functies van ons lichaam regelt. De sympathicus en de parasympathicus maken daar een deel van uit en zijn in principe als antagonisten verantwoordelijk voor de activering en regeneratie.
We kunnen last krijgen van constante vermoeidheid, slaapproblemen, stijfheid en hoofdpijn. Bovendien krijgen we zwakke zenuwen en kunnen we niet meer zoveel belasting aan. In dat geval kunnen overmatige emotionaliteit, woede en agressie wijzen op overbelasting. Nog een aanwijzing kan een zwak immuunsysteem zijn. Het stresshormoon cortisol, dat bij langere periodes van overbelasting wordt aangemaakt, beïnvloedt immers niet alleen onze slaapkwaliteit, maar ook het menselijke afweersysteem. Een bekend fenomeen is dat mensen in het weekend of op vakantie onwel en ziek worden. U eventjes ontspannen is al genoeg om u ziek te voelen? De zogenaamde leisure sickness komt volgens onderzoek vooral voor bij mensen die worden blootgesteld aan een grote werkdruk, ook erg doelgericht zijn en veel verantwoordelijkheidszin tonen in hun baan. Als u lange tijd last heeft van die klachten, kan dat ook wijzen op een dreigende burn-out of een uitputtingsdepressie
Naast de lichamelijke gevolgen spelen moeilijke sociale contacten een belangrijke rol. Wie niet genoeg tijd besteedt aan zijn familie en vrienden, kan op den duur ook geïsoleerd raken. Misschien herkent u het fijne gevoel dat u krijgt, wanneer u hard lacht met uw vrienden en samen een leuke tijd beleeft. En tekort aan sociale interacties buiten het kantoor kan zware gevolgen hebben op mentaal en psychisch vlak.
Individuele omstandigheden die uw eigen work-life-balance kunnen beïnvloeden
Wat belangrijk is om een balans te vinden tussen werk en privé, hangt af van persoon tot persoon. De volgende omstandigheden worden beschouwd als relevante factoren die een invloed kunnen hebben op de work-life-balance en die om verschillende maatregelen vragen:
- persoonlijke leefomstandigheden: koppels die een gezin zijn gestart, staan onder extra druk tot hun kinderen drie jaar zijn, en dat heeft een effect op hun welzijn. Zowel de vader als de moeder dragen de gevolgen, maar de mannen hebben er net iets minder last van. Ook de verzorging of de dood van een geliefd familielid heeft een invloed op de werk-privébalans.
- verschillen op basis van geslacht: u las het zonet al: vrouwen, zeker als ze een gezin hebben, worden meestal dubbel belast. Het zijn namelijk niet enkel alleenstaande moeders die de meeste zorgen voor de kinderen op zich nemen en tegelijk gaan werken. Het is traditie dat de vrouw gezin en werk combineert, wat echter voor een extra dosis stress zorgt bij de moeder.
- het eigen beroep: vooral zelfstandigen moeten een heel duidelijke structuur scheppen. Dat is de natuurlijke gang van zaken, als u voor uw eigen portemonnee werkt. Verrassend is daarentegen dat leidinggevenden volgens onderzoek vaak minder stress hebben dan hun personeel.
- branches: storingen tijdens het werk zijn een extra stressfactor. Volgens een enquête over storingen op het werk worden vooral de IT-branche, de telecommunicatie en financiële dienstverleners hierdoor getroffen.
Factoren die een work-life-balance bemoeilijken
Een goede, evenwichtige balans vinden tussen werk en privé, tussen topprestatie en regeneratie is een absolute must. Dat geldt zowel voor werknemers en leidinggevenden als zelfstandigen. Die balans hangt enerzijds nauw samen met de werkomstandigheden. Anderzijds hangt ook veel af van de mate waarin u gebruik maakt van de mogelijkheden die door de werkgever worden aangeboden en van hoe snel u inziet dat u anders moet handelen. Veel heeft u immers ook zelf in de hand, maar daarover later meer. Hieronder volgen de factoren die een werk-privébalans in de weg staan.
Door digitalisering, de technische vooruitgang, maar ook de globalisering moeten mensen zich in een razendsnel tempo aanpassen aan nieuwe omstandigheden en zich voortdurend verder ontwikkelen. Dat geldt ook voor de werkwereld. Zo worden de hot topics van onze tijd ook als drijfveren beschouwd die de work-life-balance hoger op de agenda zetten. Bovendien vloeien werk en privéleven vandaag de dag steeds meer over in elkaar, zodat beide alsmaar moeilijker van elkaar te scheiden zijn. Met een paar voorbeelden wordt het waarschijnlijk duidelijker waarom een duidelijke scheiding en balans tussen werk en privé zo belangrijk is voor veel werknemers.
- De aparte ruimte en tijd voor werk en privé verdwijnt Vele werknemers beschikken niet alleen over een laptop, maar ook over een smartphone en tablet. Met die werkuitrusting kunnen medewerkers op bijna elke plek met internet hun taken uitvoeren. Sommigen vinden het positief dat ze flexibeler zijn op vlak van ruimte en tijd. Zo is telewerken de droom van vele werknemers, omdat werk en familie op die manier beter gecombineerd kunnen worden. Voor anderen is het een stressfactor, aangezien het werk niet meer noodzakelijk aan één plek, namelijk het kantoor, gebonden is. De technologie doet dus voor veel mensen de grens tussen werk en privéleven vervagen. We nemen ons werk mee naar huis, op uitstapjes en op vakantie. Het werk dreigt zo alomtegenwoordig te worden. Belt uw baas, die langer werkt, u 's avonds op, terwijl u eigenlijk al gedaan heeft met werken? Bijna nooit zult u de telefoon negeren. Afstand nemen van uw werk is daardoor niet meer zo eenvoudig. Nochtans is het een basisvereiste voor een geslaagde werk-privébalans. Voortdurende bereikbaarheid en telefonische beschikbaarheid vormen voor één op de drie werknemers zelfs een belasting. Ook leidinggevenden kunnen die druk ondervinden.
- Multitasking bestaat niet Door de nieuwe technologieën zijn we niet alleen permanent beschikbaar, maar ontvangen we ook een hoop informatie in real time, en dat nog eens via verschillende kanalen: per sms, e-mail, telefoon of messenger. Die informatie vraagt soms ook om een onmiddellijk antwoord. Het gevolg: we onderbreken wat we aan het doen waren en zijn geneigd om voortdurend van het ene onderwerp naar het andere te springen. Het ene na het andere behandelen is niet meer van deze tijd.
- Wetten beschermen niet tegen alle vormen van belasting In het algemeen zijn we goed beschermd in ons beroepsleven. Toch zijn er andere dingen die het ons lastig maken, bijvoorbeeld de meetingmarathon zonder einde. Zo gaf 40% van de bevraagden in een onderzoek aan dat de alomtegenwoordige druk van deadlines hen uitput. Op plaats twee en drie van de grootste belastingen op het werk grootste belastingen op het werk overuren wettelijk geregeld, voor velen vormen ze niettemin een belasting. Dat gold voor een derde van de 1660 bevraagde werknemers. Gemiddeld werkt een werknemer wekelijks vijf uur langer dan contractueel bepaald. Toch is twee uur per week al voldoende om uw welzijn in het gedrang te brengen. Vermoeidheid, neerslachtigheid en rugpijn zijn klachten die daardoor de kop kunnen opsteken.
Toch werd al meermaals wetenschappelijk bewezen dat het menselijke brein eigenlijk niet in staat is om aan multitasking te doen. Het kan alleen leren om sneller te switchen tussen de verschillende opdrachten. Dat heeft echter gevolgen voor onze concentratie en dus ook voor onze efficiëntie. Nog een nadeel: het grote merendeel van de mensen krijgt stress, wanneer er meerdere opdrachten tegelijk uitgevoerd moeten worden. Slechts een heel klein percentage vindt het fijn om voortdurend aan nieuwe, snel opeenvolgende prikkels te worden blootgesteld. Die mensen kunnen zich echter minder lang focussen en raken verveeld door projecten die lang duren. Mensen geven het niet toe, maar eigenlijk krijgen de meeste van hen enorm veel stress door de wirwar aan opdrachten. Aangezien werknemers ook buiten de kantooruren daarmee worden geconfronteerd, is het niet verwonderlijk dat velen hun beroeps- en privéleven bewust van elkaar willen scheiden.
- Voortdurende veranderingen: stress voor de mens Bij veel werknemers veranderen de arbeidsmiddelen die hun alledaagse beroepsleven bepalen voortdurend en dus ook hun routine om taken uit te voeren. Aangeleerde tools worden vervangen door nieuwe technologieën. Ook programma's en de toepassing ervan worden steeds verder ontwikkeld. Daarom moet u zich voortdurend informeren, aanpassen en vertrouwd raken met de nieuwe techniek. Anders kunt u al snel niet meer mee. Misschien denkt u op dit moment dat de moderne techniek in tegendeel een zegen is. Ze verlicht immers ons werk, versnelt processen en opent een nieuwe wereld aan mogelijkheden. Het klopt dat we veel te danken hebben aan die vooruitgang. Dat blijkt al uit de vele praktische apps voor de smartphone, waarmee we het gevoel krijgen dat we ons hele leven kunnen plannen.
- Er wordt vaak van werkgever gewisseld, soms tegen de zin van de werknemer Het zijn echter niet alleen de arbeidsmiddelen en de werkprocessen die veranderen. Werknemers wisselen vandaag veel vaker van werkgever dan vroeger. Voor werknemers van vroegere generaties was het verre van ongebruikelijk om gedurende hun hele carrière, van de opleiding tot het pensioen, in hetzelfde bedrijf te blijven. Intussen is het normaal geworden om na een paar jaar hallo te zeggen tegen een nieuw avontuur. Uit onderzoek is gebleken dat vooral jonge mensen tussen 24 en 35 jaar vaak veranderen. Vele van hen zijn nieuw op de arbeidsmarkt. De vaakst voorkomende redenen: ontevredenheid met het management, loon en te weinig kansen om door te groeien.
Het argument dat de vooruitgang voor ontlasting zorgt, klopt echter maar deels. Verandering, ook al biedt ze daarna nog zo'n goede ondersteuning, maakt alles in eerste instantie complexer voor de gebruiker. Voor ons mensen wil dat zeggen dat elke vernieuwing een deel van onze capaciteiten in beslag neemt.
Vandaag de dag worden we voortdurend en op zo goed als elk vlak geconfronteerd met verandering: van simpele appupdates tot volledig nieuwe werkwijzen waardoor ook bepaalde beroepen verdwijnen. Vooral in de werkwereld hebben we niet te kiezen met welke veranderingen we meedoen en zijn we verplicht om mee te gaan met onze tijd. Als u niet meer meekunt met de nieuwste technologie, dan zult u daar ook nadeel door ondervinden op de arbeidsmarkt. In sommige domeinen, zoals de IT-branche en de ambachtssector is er momenteel een acuut tekort aan personeel. In andere branches en beroepen hebben de bedrijven keuze zat, zodat de druk stijgt om mee te zijn met de tijd. U moet aantrekkelijk blijven voor uw eigen en potentieel nieuwe werkgever.
De zoektocht naar een nieuwe baan is echter niet altijd het gevolg van ambitie of de drang naar verandering. Ook de economische structuren zijn veranderd door de globalisering en dergelijke. Doordat vele markten verzadigd zijn, heerst er een grote concurrentiedruk tussen de individuele bedrijven. Als de groei van een markt stopt en het moeilijk wordt om extra marktaandelen te veroveren, dan moet er bespaard worden. In Europa vormen de lonen en indirecte loonkosten van de medewerkers een belangrijke kostenfactor. Dat mensen dus door economische gevolgen hun werk verliezen en dat de functie wordt overgeplaatst naar een andere vestiging of zelfs naar een ander land met lagere loonkosten, is een vaak voorkomend fenomeen van onze tijd.
Om welke reden mensen ook veranderen, elke omschakeling gaat gepaard met kansen voor het individu, maar eerst wordt alles complexer en intenser. Veel werknemers beschrijven de eerste maanden bij een nieuwe werkgever als erg vermoeiend. Veel bedrijven hebben het over de 'eerste 100 dagen', waarin een medewerker zich moet bewijzen. Door proeftijden en arbeidscontracten van bepaalde duur kan een werknemer zonder verdere reden worden ontslagen. Het gevolg voor de werknemer? Die staat voortdurend onder druk om succesvol te zijn en te presteren en velen zijn ook bereid om meer prestaties te leveren. All-incontracten, maar ook glijdende uren zetten werknemers aan om overuren te maken.
10 maatregelen waarmee bedrijven de werk-privébalans van medewerkers kunnen verbeteren
Het belang van vrije tijd, maar ook de wens om flexibeler aan de eigen noden tegemoet te komen en het werk op de persoonlijke leefsituatie af te stemmen, lijken groter te worden. Bedrijven kunnen met de juiste maatregelen inspelen op die wensen en zo niet alleen de gezondheid en de efficiëntie van hun medewerkers verbeteren, maar hen soms ook langer loyaal houden aan het bedrijf. Werkgevers kunnen meer doen dan hun medewerkers minder lang te laten werken en meer vakantie te geven. De maatregelen kunnen ook ervoor zorgen dat het werken zelf stressvrij verloopt.
Medewerkers als een van de bedrijfswaarden
De appreciatie van medewerkers kan al een vaste waarde vormen waarmee het bedrijf rekening houdt in zijn dagelijkse activiteiten en op lange termijn. Dat personeelsbeleid zorgt niet alleen voor een beter imago, maar legt ook de basis om maatregelen te treffen die de medewerkers ten goede komen. Voortbouwend op die basis kan een beter gezondheidsbeleid worden ontwikkeld, kan de werkplek anders worden ingericht en kunnen varianten voor flexibele werktijden worden geïntroduceerd.Let echter wel op: vaak zorgen de waarden van een bedrijf voor flauw gelach onder de werknemers. Dat komt vaak doordat de waarden wel gedefinieerd worden, maar niet worden toegepast in het dagelijkse beroepsleven en op strategisch vlak. Zo verliezen de bedrijfswaarden hun geloofwaardigheid en verliezen ze aan kracht. Wanneer iedereen in het bedrijf zich echter aan deze waarden houdt, vormen ze wel degelijk een belangrijk kompas dat een positieve invloed kan hebben op de work-life-balance.
Leiding en management
Zeker op leidinggevend niveau moet er meer aandacht worden besteed aan de balans tussen werk en privé. Die mensen worden namelijk blootgesteld aan een flinke portie stress, omdat ze veel verantwoordelijkheid dragen, all-incontracten hebben en altijd bereikbaar moeten zijn. Veel leidinggevenden vallen op door hun prestatievermogen en hogere belastingsgrens. Het is evenwel belangrijk dat ze zich bij het aansturen van hun medewerkers ervan bewust zijn dat ze een voorbeeldfunctie hebben en dat ze zich moeten inleven in het personeel, dat uiteenlopende capaciteiten en belastingsgrenzen heeft. Bovendien is het wettelijk verplicht om verantwoordelijkheid op te nemen ten aanzien van het personeel. Als een meerdere vaststelt dat een van de medewerkers dreigt overbelast te worden, dan moet die de gepaste maatregelen ter preventie en ondersteuning treffen. Als teamregels worden nageleefd, bijvoorbeeld geen e-mails na 17 uur of de leidinggevende die rekening houdt met de vastgelegde werktijd, dan kan dat ook het team ontlasten.Thuiskantoor en telewerken
- Voor de ene een vloek, voor de andere een zegen. De voordelen mogen echt niet onderschat worden. Het hangt namelijk grotendeels van de omzetting af of het een extra stressfactor is of net een betere balans schept tussen werk en privéleven. Het thuiskantoor en telewerk brengen het werk naar huis, wat erg praktisch is, als u lang onderweg bent naar uw werk of meer flexibiliteit nodig heeft door uw gezin. Aan uw bureautafel thuis werken kan effectief ervoor zorgen dat de werknemers minder belast worden en tegelijkertijd efficiënter werken, wat dan weer bijdraagt tot een betere werk-privébalans. Er bestaan verschillende varianten:
- thuiswerk, waarbij de werknemers enkel van thuis uit werken;
- alternerend telewerk, een mengvorm waarbij de medewerker zowel vanop afstand als op kantoor werkt;
- mobiel telewerk, wanneer medewerkers op dienstreizen werken.
Bij alle varianten moet erop gelet worden dat het werk en de privétijd bewust worden gescheiden, het beste ook ruimtelijk. Bovendien is niet elk beroep geschikt voor thuiswerk, zodat de mogelijkheden per geval bekeken moeten worden.
Flexibele werktijden door glijdende uren
Om te kunnen inspelen op seizoensgebonden schommelingen of een beperkte periode met extra werk door een project, laten veel bedrijven de werknemers hun werktijd flexibel kiezen. Met de kerntijd worden de uren bedoeld waarop de medewerker aanwezig moet zijn. Als u meer of minder werkt dan de contractueel bepaalde werktijd, dan wordt dat teveel of tekort op een plus-minusconto bijgehouden. Voor de rest is iedereen zelf verantwoordelijk voor wanneer en hoe lang hij elke dag werkt. De voorwaarde is dan wel dat lange werktijden geen gewoonte worden en dat de medewerkers een goede structuur scheppen voor zichzelf. Het is immers niet de bedoeling dat u met glijdende uren altijd meer of minder werkt dan eigenlijk voorzien. Ze bieden wel de mogelijkheid om te werken op de momenten dat u het beste presteert. Zo kunnen ochtendmensen bijvoorbeeld vroeger beginnen en dus ook weer vroeger naar huis gaan.Het klassieke deeltijds werken of deeltijdvarianten, zoals seizoensgebonden deeltijd of jobsharing
- De wekelijkse werktijd verkorten, bijvoorbeeld door een werkweek van 4 dagen of een werkdag van 6 uur: deeltijds werken is goed voor uw motivatie, efficiëntie en een evenwichtige werk-privébalans. Daarom is het niet alleen voor ouders een ideale manier om werk en privé te combineren. We sommen de vaakst voorkomende varianten op:
- Bij klassieke halve dagen zijn werknemers alle werkdagen aanwezig, maar minder uren per dag.
- Een variabel deeltijds werkrooster maakt een vrije indeling mogelijk, waarbij het dagelijkse, wekelijkse of maandelijkse aantal werkuren kan variëren.
- Seizoensgebonden deeltijdse arbeid is vooral geschikt, wanneer de hoeveelheid werk onderhevig is aan seizoensgebonden schommelingen. Deze variant zorgt ervoor dat de medewerker ook als er niet voldoende werk is in dienst kan blijven.
- Deeltijds thuiswerken spaart pendeltijd uit, maar veronderstelt wel een grote verantwoordelijkheidszin.
- Deeltijdse jobsharing is geschikt wanneer de functie niet door één persoon met een deeltijds contract kan worden uitgevoerd. In dat geval kunnen twee personen de baan samen uitvoeren met een deeltijds contract. De medewerkers kunnen door dit model ook projecten op zich nemen die normaal voorzien zijn voor een voltijdse functie De voor- en nadelen en nuttige informatie over jobsharing vindt u in dit artikel.
- Bij deeltijds in team werken ligt enkel het aantal medewerkers voor een bepaalde periode vast. Voor de rest kunnen de medewerkers vrij kiezen wie wanneer de functie uitvoert
Werktijdrekening voor een sabbatsjaar, deeltijds werken of vervroegd pensioen
- De werktijd aanpassen aan de leefomstandigheden: met deze rekening gaat dat. De werktijdrekening is een populaire, maar vooral in middelgrote bedrijven nog niet zo'n bekende vorm van tijdmanagement voor personeel. Een werktijdrekening mag echter niet verward worden met glijdende werktijden. De bedoeling van de rekening is namelijk niet om extra uren te compenseren, omdat het bedrijf daar voordeel uit haalt, bijvoorbeeld bij seizoensgebonden of projectgerelateerde schommelingen. Het opgespaarde tegoed dient om langdurige periodes van vrijstelling te overbruggen. Dat is vaak voor:
- een sabbatical, ook wel sabbatsjaar genoemd, die vaak wordt gebruikt voor privédoeleinden, reizen bijvoorbeeld;
- vervroegd pensioen of de overstap naar een deeltijds contract voor het pensioen;
- de zorg voor kinderen en andere familieleden;
- bijscholingen voor beroeps- of privédoeleinden waarvoor het nodig is om deeltijds of helemaal niet te werken.
Typische manieren om uw rekening aan te vullen zijn overuren en hun vergoeding, vakantiedagen, eindejaarspremies en vakantiegeld, loon of bijdragen van de werkgever. Het tegoed moet trouwens verzekerd zijn voor een mogelijk faillissement en als de werknemer een andere baan neemt, kan het worden meegenomen naar de nieuwe werkgever. Werktijdrekeningen bieden dus een oplossing op lange termijn, waardoor medewerkers een tijdje hun loopbaan kunnen onderbreken of minder kunnen werken op de momenten dat ze er nood aan hebben in hun leven, zonder te hoeven inboeten aan loon.
Gezondheidsbevordering op het werk
- Bedrijven kunnen een positieve invloed hebben op de gezondheid van hun medewerkers en belangrijke maatregelen ter beschikking stellen om ziektes te voorkomen en het welzijn te verbeteren. Als medewerkers lang afwezig zijn door ziekte, dan leidt dat immers ook vaak tot economische schade voor het bedrijf. Daarom hebben steeds meer werkgevers optionele en gratis aanbiedingen voor hun medewerkers, zodat er geen individuele beoordeling meer nodig is. Er bestaan overigens belastingvoordelen voor preventieve maatregelen om ziektes te voorkomen, zodat gezondheidsbevorderende maatregelen ook voor kmo's betaalbaar worden:
- Cursussen voor een gezonde rug en bewegingstrainingen helpen om aanhoudende rugpijn, aanslepende hernia's en dergelijke te vermijden. Zeker op kantoor brengen mensen het grootste deel van hun dag zittend door en er wordt vaak gezegd dat 'zitten het nieuwe roken is'.
- Afkickprogramma's. Nu we het toch al hebben over roken: velen zouden er graag mee stoppen, maar slagen daar niet in. Zeker voor wie last heeft van stress is de sigaret een ontspannend tegenmiddel. Afkickprogramma's kunnen rokers en andere gebruikers oplossingen bieden om aan hun verslaving de werken.
- Programma's voor gezonde voeding, zoals fruitmanden op het werk en informatiemomenten creëren meer bewustzijn over een evenwichtige voeding.
- Lessen om stress te verlichten, te ontspannen en conflicten op te lossen kunnen een goede hulp bieden in stressvolle periodes, ook bij conflicten in het team.
Gezondheidsbevorderende omstandigheden op het werk
- Naast cursussen en programma's voor een betere gezondheid kunnen bedrijven ook heel concrete maatregelen treffen om de gezondheid van hun medewerkers op peil te houden:
- inrichting van de ruimte en voorzieningen: een aangenaam kantoor met moderne voorzieningen is een plek waar mensen graag zijn en werken. Een landschapskantoor is vaak een uitdaging, maar niettemin kunnen bedrijven ook hier enkele maatregelen treffen om van het open kantoor een succes te maken.
- werksfeer: naast de ruimte, kunt u ook met eenvoudige dingen een goede werksfeer op kantoor bevorderen. Planten op kantoor zorgen bijvoorbeeld voor een goede luchtkwaliteit en een verfrissende, aangename omgeving. Sommige bedrijven laten ook honden op de werkplek toe, wat eveneens de tevredenheid en het welzijn van de werknemers kan verbeteren.
- Een bewegingsvriendelijke omgeving: die zet mensen aan om dagelijks meer te bewegen. Parkeerplaatsen voor de fietsen of het organiseren van fietsweken motiveert werknemers om op een gezonde en ook nog eens milieuvriendelijke manier naar het werk te komen.
- bedrijfssport: een wekelijkse yogales op kantoor, regelmatige voetbalpartijtjes met de collega's of het afhuren van een volleybalveld zijn klassieke voorbeelden.
- groepsactiviteiten in bedrijfsverband: denk bijvoorbeeld aan een voetbalevenement georganiseerd door de werkgever en een wandel- of fietstocht. Zulke activiteiten zorgen niet alleen voor meer beweging, maar bevorderen ook de teamspirit.
Gezondheidschecks
- Hoewel regelmatige onderzoeken uit voorzorg zinvol en belangrijk zijn, denken veel mensen er niet aan of kunnen ze die maar moeilijk inplannen tussen al hun afspraken. Het gevolg: de onderzoeken komen er niet van en ziektes die een grotere genezingskans zouden gehad hebben bij een vroegere diagnose, blijven onder de radar. Gezondheidschecks die op de werkplek zelf kunnen uitgevoerd worden, zijn onder andere:
- een longfunctietest, waarmee bijvoorbeeld de luchtinhoud van de longen of de gezondheid van de luchtwegen kan worden onderzocht en ingeschat;
- oog- en gehoortesten, die verminderingen in zicht of gehoor kunnen vaststellen;
- bloedonderzoeken om de bloedwaarden, de cholesterol bijvoorbeeld, regelmatig te controleren;
- titerbepalingen en inentingen om ervoor te zorgen dat de medewerkers zijn beschermd tegen ziektes.
Kinderopvang
- Voor ouders is het vaak een hele uitdaging om een balans te vinden tussen werk en gezin. Een dag heeft immers maar 24 uur en toch moeten ze in een spagaat zowel hun werk als hun gezinsleven rondkrijgen. Veel vrouwen willen kort na de geboorte weer aan de slag, maar vinden niet meteen een plaats voor hun kind. Zeker voor alleenstaande ouders is dat niet alleen een kwestie van willen, maar doorgaans ook een financiële noodzaak. Het is belangrijk dat bedrijven oplossingen hebben voor kinderopvang om de werk-privébalans van de ouders te ondersteunen en vooral vrouwen de kans te geven om weer beginnen te werken. Een kindvriendelijk bedrijf zijn, vergroot niet alleen de loyaliteit aan de onderneming, maar stimuleert ook de productiviteit en is bovendien een grote imagoboost. De opvang kan door de volgende oplossingen worden geregeld:
- kinderopvang in het bedrijf of onthaalouder: de ouders kunnen hun kind naar de kinderopvang van het bedrijf zelf of naar de onthaalouder brengen en werken heel dicht in de buurt. Dat is niet altijd tijdbesparend, maar ook een grote verlichting voor de ouders. Het is dan wel een relatief ingrijpende oplossing, maar toch kan het zeker voor grotere bedrijven de moeite waard zijn.
- coöperatieve kinderopvang: een zinvol alternatief voor kleine en middelgrote ondernemingen die door middel van een gezamenlijk kinderdagverblijf genoeg plaatsen kunnen aanbieden.
- plaatsen reserveren bij kinderopvanglocaties: plaatsen huren is een goede oplossing voor bedrijven met minder gezinnen en is flexibeler op vlak van locatie.
- vakantieaanbiedingen voor gezinnen: zeker in de zomer vormen die een grote ontlasting voor de ouders en een gevarieerd aanbod voor de kinderen. Zomerkampen of vakantieweken van het bedrijf uit met tijdelijk aangestelde begeleiders zijn maar twee van de mogelijkheden die bedrijven tot hun beschikking hebben.
10 maatregelen: dit kunnen werknemers doen voor hun werk-privébalans
Een gezonde balans tussen werk en privé is niet enkel de taak van het bedrijf, maar ook de verantwoordelijkheid van de individuele werknemer. Veel mensen zijn al tot het besef gekomen dat het creëren van een evenwichtig leven in hun eigen handen ligt. We kunnen namelijk heel bewuste beslissingen maken in ons leven, die een positieve of negatieve impact hebben op onze werk-privébalans. Hier volgen nuttige maatregelen die een positieve invloed kunnen hebben op uw work-life-balance:
Rustperiodes in stressvolle tijden
Vooral tijdens periodes waarin er meer van u wordt verlangd, moet u extra op uw gezondheid letten. Enkel een gezond lichaam kan immers op lange termijn prestaties blijven leveren. En laten we eerlijk zijn: het gaat op het einde van de rit niet alleen om uw eigen prestaties, maar ook om uw persoonlijke welzijn. Als u altijd moe of uitgeput bent, kan dat een teken zijn dat u moet uitrusten. Let op de waarschuwingssignalen van uw lichaam en gun uzelf pauzes, wanneer u die nodig heeft. Hier leest u meer over hoe u uw werkpauzes goed kunt benutten.Gezonde voeding
'Je bent wat je eet', luidt een bekend spreekwoord. Het klopt dat onze voeding een invloed heeft op onze gezondheid, ons welzijn en onze prestaties. Het is echter niet gemakkelijk om gezond te eten, als het kantine-eten zwaar is of er geen keuken aanwezig is op kantoor. Hier komt u te weten hoe u gezond kunt eten op het werk.Sport regelmatig, maar zonder prestatiedruk
Sport is een geweldige uitknop na een drukke werkdag. Het is ook een goede manier om stress te verminderen. Belangrijk: welke sport u ook kiest, het is belangrijk dat u er plezier aan beleeft. Als het rondje joggen het volgende vervelende punt op uw to-dolijstje is, dan raakt u verder van uw doel verwijderd. Het kan natuurlijk zijn dat u af en toe uw innerlijke luiaard moet overwinnen om na een lange werkdag toch nog te zweten. Maar het gevoel erna maakt alles goed, beloofd!Slaap voldoende en goed
Een gezonde slaap is van primordiaal belang om vermoeidheid tegen te gaan. Het is niet alleen belangrijk om genoeg te slapen, uw slaap moet ook ongestoord zijn. Meer tips en tricks over gezond slapen en minder vermoeidheid op het werk vindt u hier.Genoeg tijd voor hobby's en sociale contacten
Besteed voldoende tijd aan alles wat u belangrijk vindt en wat u blij maakt. Samenkomen met uw dichte vriendenkring, een nieuw museum bezoeken of andere dingen doen die u leuk vindt, zijn een wondermiddel en een basisbehoefte van de mens. Als uw agenda nauwelijks plaats laat voor spontane bijeenkomsten, houd dan regelmatige tijdvensters vrij voor privéactiviteiten.Vind uw eigen manier om u te ontspannen
Iedere mens is anders en dus verschilt het per individu wat goed of slecht ontspant. Een boek lezen, rustige muziek beluisteren, maar ook ademoefeningen, een meditatie of ontspanningstechnieken zoals progressieve spierontspanning zijn ideale opties. Probeer uit wat het beste helpt voor u. Aanvankelijk kan het een tijdje duren tot u met de juiste techniek ook echt goed kunt ontspannen.Scheid zelf uw privéleven van uw werk
Trek een bewuste scheidingslijn tussen werk- en privétijd. Zeker als u van thuis uit werkt, is het belangrijk om zelf de voorwaarden te definiëren. Zorg voor een plaats die u enkel voor het werk gebruikt en waar u uw werkmateriaal zoals uw laptop en bedrijfssmartphone bewaart. Leg duidelijke werkuren vast voor uzelf, waarvan u slechts in uitzonderlijke gevallen afwijkt. Pauzes mogen natuurlijk ook niet ontbreken.Zorg voor structuur op het werk
Als u veel te doen heeft en door de stapel werk niet meer weet waar te beginnen, kunnen to-dolijstjes helpen om prioriteiten te stellen en uw dag beter in te delen. Begin met de moeilijkste opdrachten: des te groter is uw opluchting, wanneer u ze kunt afvinken. Probeer om niet tussen verschillende opdrachten heen en weer te wisselen. Het definiëren van dag- en weekdoelen kan u helpen om voortdurend overuren te maken, omdat u een belangrijke opdracht over het hoofd heeft gezien. Plan uw pauzes bewust en verspreid over de dag in. Gun uw ogen eens een ander zicht dan uw beeldscherm, beweeg nu en dan en drink ook tijdens uw werkuren voldoende water. Meer over zelforganisatie op kantoor kunt u hier nalezen.Reageer actief en kom op voor uzelf
Heeft u een hogere functie in het bedrijf aangeboden gekregen? Zit u tot uw oren in het werk en krijgt u alweer het volgende project uw op nek? Is in uw privéleven iets veranderd, bijvoorbeeld door de geboorte van een kind? Ga er dan vanuit dat u meer rustperiodes nodig zult hebben en plan die bewust in. Neem alle nodige maatregelen zelf in de hand en wacht niet tot u oplossingen aangeboden krijgt. Ga indien nodig een gesprek aan met uw meerdere.Besef dit: ook uw lichaam heeft beperkte resources
We leven in een meritocratie en dat maakt het soms moeilijk om onze eigen behoeften op de eerste plaats te zetten. Ook als u graag veel werkt, omdat uw functie u voldoening schenkt, geldt: om goede prestaties te kunnen blijven leveren, moet u op de signalen van uw lichaam letten en uzelf in het oog houden, want u bent de enige die deze taak op zich kan nemen. Pas de bovenstaande maatregelen toe op uw eigen persoon en neem tijd voor uzelf. En dat geldt trouwens niet alleen voor 40-plussers, maar voor elke leeftijd.De positieve effecten van een work-life-balance: in deze landen doen ze het goed
De work-life-balance is ook maatschappelijk relevant, want ze definieert hoe we ons als samenleving duurzaam ontwikkelen. Veel landen zien reeds de positieve gevolgen van een evenwichtige werk-privébalans. Daaronder bevindt zich de stijging van het geboortecijfer, aangezien vooral gezinnen ondersteuning nodig hebben. Ook de wettelijke ziekte- en pensioenverzekering wordt ontlast door preventieve maatregelen. Een goed gevulde portemonnee vormt niet de enige basis van welvaart. De tevredenheid van een samenleving wordt namelijk ook beïnvloed door de werkomstandigheden.
Conclusie
De work-life-balance is belangrijker dan ooit tevoren en zoals is gebleken, geldt dat niet alleen voor de individuele werknemer, maar ook voor de economie en het functioneren van onze samenleving. Het begrip slaat echter niet op een star idee, maar eerder op een doelstelling. Om die te halen moeten de maatregelen flexibel worden afgestemd op de situatie in kwestie.
Neem uw tevredenheid en gezondheid zelf in de hand: zo kunt u zich nu en dan de vraag stellen of u tevreden bent met uw huidige situatie en wat u kunt veranderen, als ze onhoudbaar blijkt te zijn op lange termijn. Houd steeds in het achterhoofd dat het niet alleen de verantwoordelijkheid van het bedrijf is om geschikte maatregelen aan te bieden. Het is ook nodig dat iedereen goed voor zichzelf zorgt en de maatregelen verder uitwerkt. Het is belangrijk dat u niet te veel hooi in één keer op uw vork neemt. Werk op een realistische manier naar een work-life-balance toe, zodat u de verandering ook langzaam kunt introduceren.
We wensen u veel succes bij het toepassen van de maatregelen die u naar een meer ontspannen en tevreden leven helpen.